ALEKSANDER FREDRO - to hrabia herbu Bończa, polski pisarz i poeta. Honorowy mieszkaniec Lwowa. Był członkiem lubelskiej loży wolnomularskiej, Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz Akademii Umiejętności, Jeden z najlepszych, a być może najlepszy, polski komediopisarz, a także pamiętnikarz i poeta, przyszedł na świat w 1793 w Surochowie niedaleko Przemyśla. Na galicyjskiej prowincji spędził całe dzieciństwo i część młodości. Jego edukacja była prowadzona domowym sposobem.  Już jako szesnastolatek wstąpił do Armii Księstwa Warszawskiego i aż do 1814 roku był oficerem wojsk napoleońskich dosługując się rangi kapitana. Walczył pod Dreznem i Lipskiem, uczestniczył w tragicznej wyprawie pod Moskwę, z rosyjskiej niewoli zbiegł w przebraniu wieśniaka. W kampanii napoleońskiej Fredro został odznaczony Virtuti Militari i Legią Honorową.

Po powrocie do ojczyzny zamieszkał w rodzinnym gnieździe - Beńkowej Wiszni, gdzie wraz z bratem Maksymilianem przez dobrych 10 lat gorliwie pracował na miano miejscowego awanturnika.

Twórczość Fredry

Aleksander Fredro to pisarz szczególnie znany. Wystawiane do dziś są na scenach i czytane "Zemsta", "Śluby panieńskie", "Pan Jowialski". Mniej znane są pamiętniki "Trzy po trzy", które często niesłusznie określa się, jako świadectwo wojen napoleońskich, a nie dzieło literackie. Pisarz debiut komediowy miał niezbyt udanym utworem Intryga na prędce. Kolejne komedie, które wyszły spod jego pióra to m.in.: Pan Geldhab, Mąż i żona, Cudzoziemszczyzna, Zemsta, a także Śluby panieńskie czyli magnetyzm serca. Wszystkie te utwory trafiły na deski teatrów. W komediach Fredry intrygi osnute są przeważnie wokół małżeństwa, miłości i pieniędzy. Jego bohaterowie są barwni, mający charakterystyczne cechy – często nazwiska przedstawiają ich charakter. W komediach pojawiają się przedstawiciele różnych sfer – wojskowi, sarmaci, lichwiarze, awanturniczy młodzieńcy, panienki, interesowne damy oraz służba. Specjalną sławą cieszą się "obsceniczne" żarty literackie, których Fredro napisał kilkadziesiąt. Krążą one w "drugim obiegu" literackim, wiele z nich można znaleźć na stronach internetowych. Z romantycznych pisarzy to właśnie Fredro najsilniej zaistniał w języku potocznym, a jego wpływ jest aktualny po dziś, choć nie każdy zdaje sobie z tego sprawę. "Gwałtu, co się dzieje", "wielki człowiek do małych interesów", "wolnoć Tomku w swoim domku", "idź serdeńko bo cię trzepnę" czy też "nich się dzieje wola nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba" - to cytaty z jego utworów.

Umierając 15 lipca 1876 roku we Lwowie zostawił swojemu synowi dokładne instrukcje, w jakim porządku mają być wydawane jego dzieła i wedle jakich zasad wystawiane. Był świadomy, że zainteresowanie jego twórczością z upływem lat będzie rosnąć, a nie maleć.

WYBRANE UTWORY

CIEKAWOSTKI

• Otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari za walki napoleońskie, a w 1814 roku został odznaczony Krzyżem Legii Honorowej.
• Był działaczem lubelskiej loży wolnomularskiej.
• W 1832 roku przechowywał w swoim majątku dwóch powstańców z Wielkopolski, którzy w obawie przed represjami ze strony władz pruskich schronili się w Galicji.
• 17 kwietnia 1873 roku został mianowany kawalerem Wielkiego Krzyża Orderu Franciszka Józefa.
• O rękę swej przyszłej małżonki starał się jedenaście lat.
• syn, Jan Aleksander Fredro, był również pisarzem.

POPULARNE CYTATY